Over een Korancitaat in de NRC
Theoloog Erica Meijers (verbonden aan het wetenschappelijk bureau van GroenLinks) heeft in de NRC
van 23 november een prangende vraag voor de jihadisten die Europa
onveilig maken. Volgens haar citeren ze selectie uit de Koran:
‘Niet elke interpretatie is geoorloofd. Het citeren van enkele losse teksten voldoet niet, die moeten ook in een aanvaardbare relatie staan tot andere teksten en de grote lijnen van een traditie. Hoe verhoudt zich bijvoorbeeld het doden van mensen onder het uitroepen van Allahoe Akbar zich tot de Kotantekst die stelt: 'Wie een mens doodt, doodt de gehele mensheid en wie één mens redt, redt de gehele mensheid’’?
Dat lijkt een fraai citaat. Maar ik moet helaas aantonen dat dit niet in de Koran staat, dat Meijers hier met losse teksten goochelt en dat 'de grote lijnen van de traditie’ in dit geval door IS uitstekend begrepen zijn.
Het Koranvers dat Meijers denkt te citeren (ze zal een slordige secundaire bron hebben gebruikt) luidt in feite als volgt (vertaling Kramers/Jabber/Jansen):
'Daarom hebben Wij [God] voorgeschreven aan de zonen van Israël dat wie een ziel doodt, anders dan wegens een andere ziel of wegens verderfbrenging op aarde, is alsof hij gedood had de mensen altezamen en dat wie haar tot leven brengt is alsof hij tot leven gebracht had de mensen altezamen.’
(5:32)
Het vers besluit een beschrijving van het verhaal van Kaïn en Abel. God zou dit aan de Joden hebben opgedragen naar aanleiding van de moord op Abel. Maar in feite komt deze uitspraak, en de uitspraak waar Meijer op doelt ('Wie een ziel doodt…’) uit de Joodse Talmoed. Die dateert uit de eeuwen vóór Mohammed; blijkbaar was de Profeet met dit Joods gezegde vertrouwd.
Merk op dat God dit alleen voorschrijft aan de Joden. Merk ook op dat de Koranversie verschilt van de Talmoedversie: de Koran geeft aan géén bezwaar te hebben tegen het doden van een persoon als vergelding voor moord, en wegens 'verderfbrenging op aarde’. Wat dat is, mag u zelf invullen.
Dan de context. Op 5:32 volgen twee verzen. Het gaat over hoe de Joden ondanks dit voorschrift (en nieuwe profeten) bleven zondigen. Ze weigerden naar God te luisteren, brachten daarmee 'verderf’ en verdienen dus de zwaarste straf:
'En reeds zijn Onze boodschappers tot hen gekomen met de bewijstekenen. Maar toen werden velen hunner daarna overmoedig op de aarde. Doch de vergelding van hen die God en Zijn boodschapper bestrijden, en zich beijveren verderf te brengen in het land is dat zij ter dood gebracht worden of gekruisigd of dat hun handen en voeten worden afgekapt van weerszijden of dat zij uit het land verbannen worden. Dat is voor hen vernedering in het nabije leven en voor hen is in het latere leven [op de Dag des Oordeels] een ontzaglijke bestraffing. Behalve degenen die tot inkeer komen voordat gij macht over hen krijgt. Weet dan dat God vergevend en barmhartig is.’
Het moge duidelijk zijn welk gruwelijk lot de verstokte ongelovigen verdienen. En dat ze daar alleen door middel van bekering aan kunnen ontkomen.
De Koran is niet aardig voor ongelovigen. God toont zijn barmhartigheid pas wanneer zij zich onderworpen hebben. En voor Joden is God zelfs bijzonder hard, zoals uit bovenstaande verzen (en vele andere) blijkt. Meijers citaat (Obama schijnt ook eens zoiets gezegd te hebben) komt rechtstreeks uit een opmerkelijk bloeddorstige context, die met recht beschouwd kan worden als onderdeel van een van de grote lijnen in de Koran. Voor IS vormen juist dit soort passages dé legitimatie voor hun meedogenloze optreden tegen de 'verderfbrengers’.
Grappig is overigens ook haar poging om het jihadisme en de islam uit elkaar te trekken door de verhouding jihadisten-islam te vergelijken met de verhouding Ku Klux Klan-protestantisme. Dat ligt mijlenver uit elkaar, wil ze maar zeggen. Waarbij ik echter wil opmerken da er binnen de Amerikaanse zuidelijke protestantse kerken in de jaren 1880-1940 grote, brede sympathie bestond voor de Klan. Fanatici weten onder gewone gelovigen vaak een mengeling van angst, respect en bewondering te wekken.